APOPTOSIS – QUÁ TRÌNH CHẾT TẾ BÀO THEO LẬP TRÌNH

Quá trình apoptosis là một dạng chết tế bào theo lập trình xảy ra ở các sinh vật đa bào và ở một số vi sinh vật đơn bào, nhân thực. Trung bình, một người trưởng thành mất từ ​​50 đến 70 tỷ tế bào mỗi ngày do chết rụng tế bào theo chương trình, đối với một đứa trẻ từ 8 đến 14 tuổi, mỗi ngày trung bình mất khoảng 20 đến 30 tỷ tế bào. Đây là cơ chế quan trọng để duy trì cân bằng nội môi tế bào và đóng vai trò chính trong việc loại bỏ các tế bào bị hư hỏng hoặc không cần thiết.

Ngược lại với hoạt tử, là một dạng chết tế bào do chấn thương gây ra do tổn thương tế bào cấp tính, apoptosis là một quá trình được kiểm soát và điều chỉnh chặt chẽ, mang lại lợi thế trong suốt vòng đời của một sinh vật. Không giống như hoại tử, apoptosis tạo ra các mảnh tế bào được gọi là thể apoptosis, mà các tế bào thực bào có thể nuốt và loại bỏ trước khi nội dung của tế bào có thể tràn ra các tế bào xung quanh và gây tổn thương cho chúng. 

CƠ CHẾ HOẠT ĐỘNG QUÁ TRÌNH APOPTOSIS

Quá trình apoptosis bao gồm một loạt các con đường truyền tín hiệu dẫn đến co tế bào, phân mảnh DNA và cuối cùng là tế bào chết mà không gây viêm. Sự khởi đầu của apoptosis được điều chỉnh chặt chẽ bởi các cơ chế hoạt hóa, bởi vì apoptosis không thể dừng lại một khi đã bắt đầu.

Apoptosis được bắt đầu thông qua một trong hai con đường:

• Con đường nội tại: tế bào tự giết mình vì nó cảm nhận được căng thẳng của tế bào.  
• Con đường ngoại tại: tế bào tự giết mình vì các tín hiệu từ các tế bào khác.

Cả hai con đường đều gây ra cái chết của tế bào bằng cách kích hoạt caspase, là protease hoặc enzyme phân hủy protein. Cả hai con đường đều kích hoạt caspase khởi đầu, sau đó kích hoạt caspase hành quyết, sau đó giết chết tế bào bằng cách phân hủy protein.

Bên cạnh tầm quan trọng của quá trình này như một hiện tượng sinh học, những khiếm khuyết trong quá trình apoptosis đã được chứng minh là có liên quan đến nhiều loại bệnh khác nhau. Quá trình apoptosis quá mức gây teo các mô hay các cơ quan, ngược lại sẽ dẫn đến sự tăng sinh tế bào không kiểm soát, như trong trường hợp của ung thư.

VAI TRÒ CỦA APOPTOSIS TRONG ĐIỀU TRỊ BỆNH

Quá trình apoptosis là một cơ chế quan trọng trong điều trị nhiều bệnh lý:

• Ung bướu: trong ung thư, tỷ lệ phân chia tế bào apoptosis bị thay đổi, do đó điều trị ung thư chủ yếu tiêu diệt các tế bào mục tiêu bằng cách kích hoạt apoptosis. Apoptosis giúp loại bỏ các tế bào ung thư mà không gây tổn thương đến mô xung quanh, điều này rất quan trọng trong việc kiểm soát sự phát triển của khối u và ngăn chặn di căn.
• Viêm gan: quá trình apoptosis có thể đóng vai trò trong việc loại bỏ các tế bào gan bị tổn thương mà không gây ra viêm nhiễm, giúp bảo vệ gan khỏi sự phá hủy.
• Viêm dạ dày: apoptosis trong các tế bào niêm mạc dạ dày bị tổn thương có thể giúp kiểm soát quá trình viêm nhiễm và bảo vệ dạ dày khỏi các tổn thương nghiêm trọng.
• Tiểu đường: trong bệnh tiểu đường, apoptosis của các tế bào beta tụy có thể dẫn đến suy giảm sản xuất insulin, do đó, việc điều chỉnh apoptosis là cần thiết để bảo vệ chức năng tụy, từ đó kiểm soát đường huyết.
• Nám, sạm da, tàn nhang: apoptosis trong các tế bào da bị hư hại có thể giúp cải thiện tình trạng nám, sạm da và tàn nhang, từ đó duy trì sức khỏe làn da.
• Suy thận: apoptosis giúp loại bỏ các tế bào thận bị tổn thương hoặc không còn chức năng, từ đó giảm gánh nặng cho thận và ngăn ngừa tình trạng suy thận.
• Cholesterol cao: apoptosis có thể giúp loại bỏ các tế bào mạch máu bị tổn thương, giúp duy trì độ bền của thành mạch và ngăn ngừa xơ vữa động mạch.

Trong điều trị các bệnh lý, apoptosis đóng vai trò quan trọng giúp loại bỏ các tế bào bị tổn thương hoặc bất thường, ngăn ngừa tình trạng viêm mãn tính và phát triển bệnh lý nghiêm trọng.

CÁC THẢO DƯỢC NỔI BẬT CÓ HOẠT CHẤT ĐIỀU CHỈNH QUÁ TRÌNH APOPTOSIS

Các thảo dược Phục linh, Địa hoàng, Đương quy, Cam thảo và Nghệ, điểm giống nhau là đều có khả năng hỗ trợ điều trị nhiều loại bệnh thông qua việc điều chỉnh apoptosis ở cấp độ tế bào:

• Kích thích quá trình apoptosis: các thảo dược này đều có khả năng kích thích apoptosis, giúp loại bỏ tế bào hư hại hoặc ung thư, từ đó hỗ trợ điều trị các bệnh ung bướu, viêm gan, và viêm dạ dày.
• Ức chế apoptosis: đồng thời, các thảo dược này cũng có khả năng ức chế apoptosis trong các tế bào khỏe mạnh, giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương, đặc biệt trong việc điều trị suy thận, tiểu đường, và các bệnh liên quan đến da như nám, sạm da, tàn nhang.
• Điều chỉnh apoptosis: các hoạt chất trong những thảo dược này đóng vai trò điều chỉnh quá trình apoptosis, cân bằng giữa loại bỏ tế bào bệnh lý và bảo vệ tế bào khỏe mạnh, từ đó duy trì chức năng cơ thể và ngăn ngừa biến chứng.

Qua các nghiên cứu trải dài theo lịch sử, các thảo dược Phục linh, Địa hoàng, Đương quy, Cam thảo, Nghệ… đều có những hoạt chất nổi bật có khả năng điều chỉnh quá trình apoptosis, từ đó có tiềm năng hỗ trợ điều trị nhiều bệnh lý khác nhau. Mỗi loại thảo dược có thể có các cơ chế tác động khác nhau, nhưng đều góp phần vào việc duy trì cân bằng tế bào và bảo vệ cơ thể.

1. Phục linh

• Triterpenoid: các hợp chất này thúc đẩy quá trình apoptosis trong tế bào ung thư bằng cách ức chế các con đường sinh tồn và kích hoạt caspase – là các enzyme dẫn đến chết tế bào theo chương trình. Điều này giúp ức chế sự phát triển của khối u làm cho chúng có hiệu quả trong điều trị ung thư.
• Polysaccharides: hoạt chất này có tác dụng điều hòa miễn dịch, giảm viêm và có thể bảo vệ các tế bào khoẻ mạnh bằng cách ức chế apoptosis quá mức, có lợi trong việc kiểm soát các tình trạng như viêm dạ dày, viêm gan và tiểu đường.

Những tác dụng kết hợp có trong Phục linh giúp điều hòa quá trình chết và sống của tế bào, hỗ trợ điều trị ung thư, viêm dạ dày, bệnh gan và tiểu đường.

Phục linh là một trong các loại thảo dược có nhiều nghiên cứu từ các nơi trên thế giới, với các nghiên cứu từ khoa học hiện đại đã mở ra tiềm năng sử dụng Phục linh trong điều trị nhiều bệnh lý. Các hoạt chất từ Phục linh được sử dụng và phát triển nhiều nhất trong các dòng sản phẩm UngBou Capsules, Stomach Rescue, Liver Support, GlucoMe do Mipharco phân phối tại thị trường Việt Nam, giúp hỗ trợ tối ưu cho các điều trị ung bướu, viêm dạ dày, viêm gan và tiểu đường.

2. Địa hoàng 

• Glycoside iridoid: catalpol đã được chứng minh là điều chỉnh apoptosis bằng cách tác động đến các con đường ty thể, có lợi trong việc kiểm soát các tình trạng như rối loạn sắc tố da và bệnh tiểu đường bằng cách bảo vệ tế bào khỏi stress oxy hóa.
• Axit phenolic: chúng có đặc tính chống oxy hóa giúp bảo vệ chống lại apoptosis quá mức, thúc đẩy sức khỏe làn da và chức năng thận.
• Polysaccharides: hỗ trợ chức năng miễn dịch và giúp kiểm soát tình trạng viêm quá mức, hữu ích trong điều trị bệnh tiểu đường và bệnh thận.

Kết hợp các hợp chất này trong Địa hoàng giúp cân bằng các quá trình apoptosis, thúc đẩy loại bỏ các tế bào bị tổn thương đồng thời bảo vệ các tế bào khỏe mạnh, giúp ích cho các tình trạng như rối loạn sắc tố da, sức khỏe thận và bệnh tiểu đường.

Tận dụng các hoạt chất có lợi trong Địa hoàng, các dòng sản phẩm Melyda Capsules, Kidney Tone, GlucoMe do Mipharco phân phối tại thị trường Việt Nam, mang lại hiệu quả hỗ trợ tối ưu trong điều trị các bệnh lý liên quan đến nám, sạm da, tàn nhang; suy thận và tiểu đường.

3. Đương quy 

• Axit ferulic: hợp chất này có đặc tính chống oxy hóa giúp điều chỉnh apoptosis, từ đó bảo vệ tế bào chống lại tổn thương trong các tình trạng như rối loạn sắc tố da (nám, sạm da, tàn nhang) và ung thư.
• Z-ligustilide: một phthalide có trong đương quy, cũng được nghiên cứu với khả năng điều hòa apoptosis thông qua tác động lên ty thể và caspase. Đối với tế bào ung thư, hoạt chất này có thể kích hoạt quá trình apoptosis giúp ức chế sự phát triển của khối u, mang lại tiềm năng trong điều trị ung thư.
• Polysaccharides: hỗ trợ chức năng miễn dịch và có thể hỗ trợ điều trị các bệnh về thận bằng cách bảo vệ tế bào thận khỏi apoptosis.

Tóm lại, các hợp chất trong Đương quy cung cấp một phương pháp tiếp cận cân bằng đối với apoptosis, thúc đẩy quá trình loại bỏ các tế bào bị tổn thương đồng thời bảo vệ các tế bào khỏe mạnh, giúp ích cho các tình trạng như ung thư, rối loạn về da và sức khỏe thận.

Trong các sản phẩm UngBou Capsules, Melyda Capsules, Kidney Tone được Mipharco phân phối tại thị trường Việt Nam, chứa các hoạt chất có lợi từ Đương quy. Những hoạt chất này có vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh quá trình apoptosis, hỗ trợ điều trị các bệnh lý liên quan đến sự tự hủy tế bào, bao gồm ung bướu, suy thận, và điều trị nám, sạm da, tàn nhang.

4. Cam thảo 

• Glycyrrhizin: có khả năng bảo vệ tế bào niêm mạc dạ dày, bằng cách giảm viêm và ức chế apoptosis trong các tế bào khỏe mạnh thông qua việc giảm hoạt động của các con đường viêm. Tuy nhiên, trong tế bào ung thư, glycyrrhizin có thể kích hoạt apoptosis bằng cách tăng cường sản xuất ROS và điều chỉnh các con đường tín hiệu như p53.
• Liquiritigenin: hoạt chất này có tác dụng chống viêm và chống oxy hóa, giúp giảm tổn thương tế bào niêm mạc dạ dày và có thể ngăn ngừa apoptosis trong các tế bào khỏe mạnh. Đồng thời hoạt chất này cũng có khả năng kích hoạt apoptosis trong các tế bào ung bướu, giúp hạn chế sự phát triển của khối u.
• Isoliquiritigenin: giúp điều chỉnh quá trình apoptosis, có lợi trong việc điều trị nám, sạm da, tàn nhang bằng cách bảo vệ các tế bào da khỏi tác nhân gây hại.

Các sản phẩm UngBou Capsules, Stomach Rescue và Melyda Capsules được phân phối bởi Mipharco tại thị trường Việt Nam, tận dụng các hoạt chất điều chỉnh quá trình apoptosis từ Cam thảo, mang lại hiệu quả hỗ trợ tối ưu trong điều trị các bệnh lý liên quan đến ung bướu, viêm dạ dày và điều trị sạm, nám da, tàn nhang.

5. Nghệ 

Nghệ chứa hoạt chất đặc biệt curcumin có khả năng điều chỉnh quá trình apoptosis, giúp ích trong điều trị các bệnh lý:

• Curcumin có khả năng kích hoạt apoptosis trong các tế bào ung thư thông qua việc điều chỉnh nhiều con đường tín hiệu, từ đó ngăn chặn sự phát triển của khối u và thúc đẩy quá trình chết tế bào có kiểm soát.
• Trong viêm gan, thông qua việc ức chế quá trình apoptosis, curcumin giúp bảo vệ tế bào gan khỏi tổn thương và ức chế viêm.
• Đối với cholesterol cao, curcumin điều chỉnh lipid trong máu và ngăn chặn sự tích tụ cholesterol trong mạch máu. Hoạt chất này cũng có thể ức chế apoptosis đặc biệt trong tế bào thần kinh và tim mạch, giúp bảo vệ chúng khỏi stress và tổn thương.

Hoạt chất curcumin có trong Nghệ đã được sử dụng trong y học cổ truyền từ ngàn xưa, ngày nay với khoa học hiện đại hỗ trợ, Nghệ được sử dụng rộng rãi trong điều trị các bệnh lý về ung bướu, viêm gan và cholesterol cao.

Hoạt chất curcumin từ Nghệ được phát triển ở các dòng sản phẩm UngBou Capsules, Liver Support, Lesterol Pro do Mipharco phân phối tại thị trường Việt Nam giúp hỗ trợ tối ưu cho các điều trị ung bướu, viêm gan và cholesterol cao.

LỜI KẾT

Trong điều trị các bệnh lý, apoptosis đóng vai trò quan trọng giúp loại bỏ các tế bào bị tổn thương hoặc bất thường, ngăn ngừa tình trạng viêm mãn tính và phát triển bệnh lý nghiêm trọng.

Việc khai thác sức mạnh từ các hoạt chất có khả năng điều chỉnh quá trình apoptosis, có trong các thảo dược như Phục linh, Địa hoàng, Đương quy, Cam thảo, và Nghệ… là yếu tố then chốt trong các dòng sản phẩm do Mipharco phân phối, giúp hỗ trợ điều trị hiệu quả các bệnh lý như ung bướu, viêm gan, viêm dạ dày, suy thận, tiểu đường, cholesterol cao và các vấn đề khác liên quan đến sự tự hủy tế bào như nám, sạm da, tàn nhang.